Η κατάσταση στον ΕΦΚΑ και ειδικότερα στο Κέντρο Είσπραξης Ασφαλιστικών Οφειλών (ΚΕΑΟ) έχει λάβει ανησυχητικές διαστάσεις. Το σύνολο των οφειλών προς τα ασφαλιστικά ταμεία ανέρχεται πλέον στα 50,2 δισεκατομμύρια ευρώ, μια εκρηκτική αύξηση που αντανακλά τη μακροχρόνια κρίση που βιώνει η ελληνική κοινωνία, αλλά και τη διαχρονική δομική αδυναμία του συστήματος κοινωνικής ασφάλισης.
Από το τεράστιο αυτό ποσό, τα 29,8 δισ. ευρώ αφορούν στην κύρια οφειλή, ενώ τα υπόλοιπα 20,4 δισ. ευρώ είναι πρόσθετα τέλη, προσαυξήσεις και πρόστιμα που σωρεύονται με την πάροδο του χρόνου. Το πρόβλημα δεν είναι απλώς λογιστικό – είναι βαθύτατα κοινωνικό και οικονομικό. Οι οφειλέτες δεν είναι απαραίτητα στρατηγικοί κακοπληρωτές, αλλά μικρομεσαίοι επιχειρηματίες, ελεύθεροι επαγγελματίες, αγρότες, ακόμη και μισθωτοί που αδυνατούν να ανταποκριθούν στις ασφαλιστικές τους υποχρεώσεις.
Η σύνθεση των οφειλετών στον ΕΦΚΑ δείχνει ότι δεν πρόκειται για μια μικρή μειοψηφία ασυνείδητων. Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία, περισσότεροι από 2 εκατομμύρια οφειλέτες βρίσκονται σε καθυστέρηση πληρωμής. Πολλοί εξ αυτών έχουν δημιουργήσει χρέη τα τελευταία χρόνια λόγω:
Της πανδημίας COVID-19 και της οικονομικής στασιμότητας.
Της ενεργειακής κρίσης και των αυξήσεων στο κόστος ζωής.
Της γενικότερης έλλειψης ευέλικτων ρυθμίσεων κατά το παρελθόν .
Ειδικά οι ελεύθεροι επαγγελματίες και αυτοαπασχολούμενοι αποτελούν τη ραχοκοκαλιά των οφειλετών, αφού κλήθηκαν κατά το παρελθόν να πληρώσουν υψηλές ασφαλιστικές εισφορές ανεξαρτήτως του εισοδήματός τους, πολλές φορές χωρίς καν να έχουν σταθερά έσοδα.
Ένα μεγάλο μέρος του χρέους προς τον ΕΦΚΑ δεν αποτελείται από την αρχική ασφαλιστική οφειλή, αλλά από τα πρόσθετα τέλη. Συγκεκριμένα, πάνω από 40% του συνολικού ποσού αφορά σε προσαυξήσεις και πρόστιμα, κάτι που επιβαρύνει δυσανάλογα τους μικρούς οφειλέτες.
Αυτό το γεγονός δημιουργεί ένα φαύλο κύκλο: Όσο πιο αδύναμος είναι ο πολίτης να πληρώσει εγκαίρως τις εισφορές του, τόσο περισσότερο διογκώνεται το χρέος του με τόκους και προσαυξήσεις, φτάνοντας σε ποσά που είναι σχεδόν αδύνατο να αποπληρωθούν. Η αδυναμία εξόφλησης των οφειλών στον ΕΦΚΑ έχει πολλαπλές επιπτώσεις τόσο σε προσωπικό όσο και σε συλλογικό επίπεδο:
-Αποκλεισμός από ιατροφαρμακευτική περίθαλψη: Πολλοί ασφαλισμένοι χάνουν την πρόσβασή τους σε υπηρεσίες υγείας όταν έχουν ληξιπρόθεσμες οφειλές.
-Δέσμευση τραπεζικών λογαριασμών και αναγκαστικά μέτρα είσπραξης: Το ΚΕΑΟ μπορεί να προχωρήσει σε κατασχέσεις και αναγκαστική είσπραξη, ακόμη και για μικρά ποσά.
-Αδυναμία συνταξιοδότησης: Χιλιάδες συμπολίτες δεν μπορούν να βγουν στη σύνταξη λόγω ασφαλιστικών οφειλών που υπερβαίνουν το όριο των 20.000 ευρώ για τους ελεύθερους επαγγελματίες και 6.000 ευρώ για τους αγρότες.
-Κοινωνικός αποκλεισμός: Η μόνιμη ένταξη στο καθεστώς του «οφειλέτη» οδηγεί σε ψυχολογική και οικονομική εξάντληση.
Η παρούσα κατάσταση δεν είναι πλέον βιώσιμη και απαιτεί ριζική αναθεώρηση της πολιτικής είσπραξης και διαχείρισης των ασφαλιστικών οφειλών.
Οι πληροφορίες μιλούν για μια νέα γενναία ρύθμιση εως και 120 δόσεις για την εξόφληση οφειλών μικρομεσαίων επιχειρήσεων προς τον οργανισμό , που δεν υπερβαίνουν τις 10.000 ευρώ. Την κατάσταση όπως έχει διαμορφωθεί μελετάει ειδική επιτροπή των υπουργείων Οικονομικών και Εργασίας.
Οι συγκεκριμένες οφειλές δεν μπορούν να ενταχθούν στον εξωδικαστικό μηχανισμό, ενώ η μόνη διαθέσιμη επιλογή σταδιακής αποπληρωμής σήμερα είναι η πάγια ρύθμιση των 24 έως 48 δόσεων, η οποία δεν ανταποκρίνεται επαρκώς στις ανάγκες των περισσότερων ελεύθερων επαγγελματιών.
Σύμφωνα με τις πρώτες εκτιμήσεις, η ρύθμιση θα αφορά πάνω από 500.000 μικρομεσαίες επιχειρήσεις με οφειλές προς τον ΕΦΚΑ έως 10.000 ευρώ, για τις οποίες εξετάζεται η δυνατότητα αποπληρωμής σε 72 ή ακόμη και 120 δόσεις. Το μέτρο ενδέχεται να συνδυαστεί με περαιτέρω μείωση των ασφαλιστικών εισφορών, κάτι που η κυβέρνηση έχει αφήσει ανοιχτό ως ενδεχόμενο. Η προοπτική αυτή θα μπορούσε να ενισχύσει σημαντικά τη ρευστότητα των επιχειρήσεων, επιτρέποντάς τους να ανταπεξέλθουν στις υποχρεώσεις τους και να επενδύσουν στην ανάπτυξη και την καινοτομία.
Μέχρι πρότινος από τα 50,2 δισ. ευρώ που έχουν συσσωρευτεί στα μητρώα του ΕΦΚΑ και του ΚΕΑΟ, ρυθμισμένα ήταν περίπου τα 4,84 δισ. ευρώ, δηλαδή κάτι λιγότερο από το 10% του συνόλου.
Άλλα τουλάχιστον 10 δισ. ευρώ, ήτοι πάνω από το 20%, θεωρούνται χρέη ανεπίδεκτα είσπραξης, καθώς αφορούν εργοδότες πτωχευμένους, εργοδότες σε καθεστώς εκκαθάρισης, εργοδότες με οφειλές πριν από την εφαρμογή του συστήματος ασφάλισης μέσω Αναλυτικών Περιοδικών Δηλώσεων , που δεν έχουν ποτέ υποβάλει ΑΠΔ και που δεν έχουν ποτέ καταβάλει ποσά στο ΚΕΑΟ.
Στην περίπτωση των αναγκαστικών μέτρων είσπραξης , ούτε αυτά δεν φαίνεται να έχουν αποδώσει τα αναμενόμενα, παρότι συνολικά το 2024 εισπράχθηκε 1,96 δισ. ευρώ και μόνο το πρώτο τρίμηνο του 2025 άλλα 453,4 εκατ. ευρώ.
Είναι ενδεικτικό ότι το διάστημα Ιανουάριος – Απρίλιος 2025 στις εισπράξεις από ρυθμίσεις, η πρωτιά ανήκε στην πάγια των 24 δόσεων που είναι και η μόνη ενεργή με 155,34 εκατ. ευρώ.
Το χρέος των 50,2 δισεκατομμυρίων ευρώ προς τον ΕΦΚΑ αποτελεί κοινωνική βόμβα στα θεμέλια του ασφαλιστικού μας συστήματος .
Η αύξηση των οφειλών στον ΕΦΚΑ δεν είναι απλώς αποτέλεσμα κακής φορολογικής συμπεριφοράς. Είναι κυρίως αντανάκλαση της διαχρονικής αδυναμίας μιας μεγάλης μερίδας του πληθυσμού. Χρειάζεται ένα νέο κοινωνικό συμβόλαιο, βασισμένο στην κατανόηση, την ευελιξία και τη δικαιοσύνη. Μόνο έτσι θα μπορέσει να εξασφαλιστεί η εισπραξιμότητα, αλλά και η κοινωνική συνοχή.
Πηγή: FANTOMAS.GR
Leave a Reply