Η παραίτηση Τσίπρα και η κρίση στον ευρύτερο χώρο της αριστερας .

 

Το πολιτικό ρολόι μετρά αντίστροφα. Ο Αλέξης Τσίπρας, πρώην Πρωθυπουργός, και επί μια δεκαετία και πλέον  κεντρικός παίκτης της ελληνικής πολιτικής σκηνής, βρίσκεται – όπως όλα δείχνουν – ένα βήμα πριν από την οριστική του αποχώρηση από τη Βουλή. Η παραίτηση του από το βουλευτικό αξίωμα φαίνεται πως είναι θέμα ημερών, επιβεβαιώνοντας την αποστασιοποίησή του από τις εξελίξεις του χώρου που ο ίδιος διαμόρφωσε και – σε μεγάλο βαθμό – αποδόμησε.

Η εικόνα του Αλέξη Τσίπρα να μιλά σε φοιτητές της Σορβόννης, αναλύοντας τις διεθνείς πολιτικές τάσεις και εκφράζοντας προβληματισμούς για την παγκόσμια δημοκρατία, έρχεται σε έντονη αντίθεση με τη βαθιά κρίση που αντιμετωπίζει ο πολιτικός χώρος της Αριστεράς στην Ελλάδα. Πολλοί …άσπονδοι σύντροφοι του μιλούν πλέον με ειρωνεία για τον “τουρίστα Τσίπρα”, έναν ηγέτη που επέλεξε τον ρόλο του διεθνούς διανοούμενου, την ώρα που το κόμμα του βυθίζεται σε εσωστρέφεια, αποσύνθεση και πλήρη στρατηγική αμηχανία.

Δυο σημαντικά μηνύματα έστειλε ο Αλέξης Τσίπρας από το Πανεπιστήμιο της Σορβόννης, απαντώντας σε ερώτημα Έλληνα φοιτητή:

Το πρώτο ότι η συζήτηση για νέο κόμμα γίνεται ερήμην του. «Τα κόμματα δεν δημιουργούνται από τα πάνω. Τα κόμματα δημιουργούνται από τα κάτω. Αν καλύπτουν ανάγκες της κοινωνίας δημιουργούνται. Σε αυτή τη φάση εγώ επιθυμώ να συνομιλήσω και να αφουγκραστώ τις ανάγκες της κοινωνίας» ανέφερε χαρακτηριστικά στην πρώτη του απάντηση.

Το δεύτερο ότι αν δεν άρουν τον σημερινό κατακερματισμό οι ηγεσίες των κομμάτων της αριστεράς και της κεντροαριστεράς, θα ξεπεραστούν από μια συνολική ανασύνθεση του πολιτικού σκηνικού. Σε ερώτηση πώς θα γίνει η πολιτική αλλαγή στην Ελλάδα, απάντησε: «Μπορεί να γίνει με δύο τρόπους. Είτε με τη συνειδητοποίηση των ηγεσιών των σημερινών κομμάτων της αριστεράς και της κεντροαριστεράς ότι οφείλουν να παραμερίσουν τους εγωισμούς τους και να άρουν τον σημερινό κατακερματισμό, ειδάλλως με μια συνολική ανασύνθεση του πολιτικού σκηνικού που θα τους ξεπεράσει».

Η απομάκρυνση του Τσίπρα από το εσωτερικό πολιτικό γίγνεσθαι είναι τόσο εμφανής, που η ανακοίνωση θα είναι μάλλον τυπική.  Η δημόσια σιωπή του, η σποραδική παρουσία του στην βουλή  και κυρίως η έλλειψη οποιασδήποτε τοποθέτησης για τις κρίσιμες εξελίξεις στον ΣΥΡΙΖΑ – από την παραίτηση Κασσελάκη μέχρι την αποσάθρωση της κοινοβουλευτικής ομάδας – καθιστούν σαφές πως έχει ήδη φύγει πολιτικά, ακόμα κι αν δεν έχει ακόμη φύγει θεσμικά.

Μέσα σε αυτό το πολιτικό κενό, πρωταγωνιστούν σε συζητήσεις νέα σχήματα, παράδοξες πρωτοβουλίες και προσωπικές φιλοδοξίες που όχι μόνο δεν ενώνουν, αλλά εντείνουν τα διαλυτικά φαινόμενα στον ευρύτερο χώρο.

Το χαρακτηριστικότερο παράδειγμα είναι το αποκαλούμενο “κόμμα Καρυστιάνου”,- το οποίο παρότι διαψεύδεται για την ωρα  – είναι  μια πολιτική κίνηση με ελάχιστα πολιτικά χαρακτηριστικά αλλά έντονη συμβολική διάσταση. Με βασική στόχευση την  «κάθαρση » στο πολιτικο σκηνικο,  συσπειρώνει απογοητευμένους πρώην ψηφοφόρους του ΣΥΡΙΖΑ και της Πλεύσης Ελευθερίας, χωρίς όμως να προτείνει συγκεκριμένες λύσεις ή σχέδιο διακυβέρνησης.

Η κρίση στον ΣΥΡΙΖΑ είναι πολύ πιο βαθιά από μια ηγετική αλλαγή. Η παραίτηση του Αλέξη Τσίπρα το 2023 από την προεδρία του κόμματος είχε όλα τα χαρακτηριστικά μιας παραδοχής ήττας, όχι μόνο εκλογικής, αλλά και πολιτικής.

Παρόλα αυτά ο σημερινος πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ Σωκράτης Φαμελλος , μιλώντας στην Κεντρική του Επιτροπή , επαναλαμβάνει μονότονα ότι είναι «αναγκαίά η κοινή δράση των προοδευτικών δυνάμεων για να φύγει η Δεξιά».

Η Πλεύση Ελευθερίας της Ζωής Κωνσταντοπούλου και η Νέα Αριστερά, παρά τις φιλόδοξες εξαγγελίες τους, δεν κατάφεραν να μετατραπούν σε πόλο έλξης για τους προοδευτικούς ψηφοφόρους. Η μεν Πλεύση παραμένει εγκλωβισμένη στην προσωπικότητα της επικεφαλής της και τις συνεχείς θεσμικές της συγκρούσεις, η δε Νέα Αριστερά πασχίζει να διαμορφώσει ταυτότητα σε έναν χώρο που διαρκώς συρρικνώνεται.

Η απουσία ενότητας, η έλλειψη πολιτικής και οργανωτικής στρατηγικής και η αδυναμία να συγκροτηθεί ένα πειστικό πρόγραμμα για τη μεσαία τάξη και τους νέους ψηφοφόρους, καταδικάζουν αυτές τις κινήσεις σε ρόλο κομπάρσου. Αντί για πόλος ανασύνταξης της Αριστεράς, καταλήγουν σημεία απόσχισης και διαρροής.

Ο Αλέξης Τσίπρας φεύγει – θεσμικά και πολιτικά – αφήνοντας πίσω του ένα πολιτικό τοπίο βαθιά τραυματισμένο. Ίσως να μην φταίει μόνο αυτός για τη διάλυση του χώρου, αλλά η ευθύνη του είναι τεράστια, γιατί έφερε την Αριστερά στην εξουσία, αλλά δεν κατάφερε να την μετατρέψει σε κυβερνώσα δύναμη με διάρκεια.

Ο ίδιος επιλέγει σήμερα την απόσταση και τη σιωπή. Μιλά σε φοιτητές στο εξωτερικό, αναλύει τη διεθνή κατάσταση, αλλά δεν απαντά πειστικά στα ερωτήματα που του θέτει η ελληνική κοινωνία: Τι απέγινε το όραμα του 2015; Τι αφήνει πίσω του ο ΣΥΡΙΖΑ, και τι μέλλον έχει η Αριστερά χωρίς συνοχή και σχέδιο;

Η επικείμενη παραίτηση Τσίπρα από τη Βουλή δεν είναι απλώς η αποχώρηση ενός πρώην πρωθυπουργού. Είναι η επισημοποίηση του τέλους μιας εποχής με την σημερινή της μορφή.

Σε κάθε περίπτωση ο Αλέξης Τσιπρας αν αποχωρήσει από την βουλή ακολουθεί ένα σχεδιασμό με λεπτομέρεια,  που θα καταλήξει στην ίδρυση ενός νέου κόμματος την προσεχή άνοιξη .